Kodeks Postępowania Administracyjnego
Dz.U. 1960 Nr 30 poz. 168
USTAWA
z dnia 14 czerwca 1960 r.
Kodeks postępowania administracyjnego
Opracowano na podstawie:
tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 64, poz.
565, Nr 78, poz. 682.
wykładnia TK z dnia 23 czerwca 1993 r. (Dz.U. Nr 59, poz. 278) dot. art. 27a; z dnia 21 czerwca 1995 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 397) dot. art. 218 § 1.
Dział I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres obowiązywania
Art. 1.
Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:
1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych
organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,
2) przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy
są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania
spraw określonych w pkt 1,
3) w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek
samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między
organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2,
4) w sprawach wydawania zaświadczeń.
Art. 2.
Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie
skarg i wniosków (Dział VIII) przed organami państwowymi, organami jednostek
samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.
Art. 3.
§ 1. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:
1) postępowania w sprawach karnych skarbowych,
2) spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926), z wyjątkiem przepisów działów
IV, V i VIII.
§ 2. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się również
do postępowania w sprawach:
1)-3) (skreślone),
4) należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych
i urzędów konsularnych,
o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 3. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się także do
postępowania w sprawach wynikających z:
1) nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami
państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,
2) podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych
wymienionych w pkt 1,
o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 4. Do postępowania w sprawach wymienionych w § 1, 2 i 3 pkt 2 stosuje się
jednak przepisy działu VIII.
§ 5. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego w całości lub w części na postępowania w
sprawach wymienionych w § 2.
Art. 4.
Kodeks postępowania administracyjnego nie narusza szczególnych uprawnień wynikających
z immunitetu dyplomatycznego i konsularnego oraz umów i zwyczajów
międzynarodowych.
Art. 5.
§ 1. Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym,
rozumie się przez to przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
§ 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:
1) kodeksie - rozumie się przez to Kodeks postępowania administracyjnego,
2) (skreślony),
3) organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne
organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub
we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej
i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego
oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2,
4) ministrach - rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów
pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji
rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji
rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład
Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych , podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa
Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników innych
równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy, o
których mowa w art. 1 pkt 1 i 4,
5) organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe,
samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne,
6) organach jednostek samorządu terytorialnego - rozumie się przez to organy
gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów,
wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa
oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w
imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka
województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze.
Rozdział 2
Zasady ogólne
Art. 6.
Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.
Art. 7.
W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności
i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego
oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes
obywateli.
Art. 8.
Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób,
aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę
prawną obywateli.
Art. 9.
Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania
stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć
wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania
administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące
w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu
udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Art. 10.
§ 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny
udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić
im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych
żądań.
§ 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1
tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu
na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na
grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
§ 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w
drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1.
Art. 11.
Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek,
którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności
doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków
przymusu.
Art. 12.
§ 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko,
posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień,
powinny być załatwione niezwłocznie.
Art. 13.
§ 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane
w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej
(ugoda administracyjna).
§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie,
powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony
do zawarcia ugody.
Art. 14.
§ 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej.
§ 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a
przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego
załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub
podpisanej przez stronę adnotacji.
Art. 15.
Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne.
Art. 16.
§ 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji,
są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności
oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach
przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych.
§ 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności
z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach.
Rozdział 3
Organy wyższego stopnia i organy naczelne
Art. 17.
Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:
1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe
kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,
2) w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,
3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt
1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie
ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,
4) w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego
stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy
sprawujący nadzór nad ich działalnością.
Art. 18.
Organami naczelnymi w rozumieniu kodeksu są:
1) w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu
terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów odwoławczych
oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych -
Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie,
2) w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 - odpowiednie
organy o ogólnokrajowym zasięgu działania,
3) w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji,
a w razie braku takiego organu - Prezes Rady Ministrów lub właściwi
ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.
Rozdział 4
Właściwość organów
Art. 19.
Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej
i miejscowej.
Art. 20.
Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o
zakresie jego działania.
Art. 21.
§ 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia;
jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub
więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje
się większa część nieruchomości,
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca,
w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a
w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej
ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby)
lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby)
lub pobytu w kraju.
§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1,
sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie
powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego
miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w
m.st. Warszawie.
Art. 22.
§ 1. Spory o właściwość rozstrzygają:
1) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem
przypadków określonych w pkt 2-4 - wspólny dla nich organ wyższego
stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,
2) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej
tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu
starosty - starosta,
3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie
wymienionymi w pkt 2 - wojewoda,
4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach
w sprawach należących do zadań z zakresu administracji
rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,
5) (skreślony),
6) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych
województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej,
7) między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister
właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem
sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,
8) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w
pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku
takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,
9) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister
- Prezes Rady Ministrów.
§ 2. Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a
organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.
§ 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:
1) strona,
2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji
publicznej, pozostające w sporze,
3) minister właściwy do spraw administracji publicznej,
4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,
5) Rzecznik Praw Obywatelskich.
Art. 23.
Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego
obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze
względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ
właściwy do rozstrzygnięcia sporu.
Rozdział 5
Wyłączenie pracownika oraz organu
Art. 24.
§ 1. Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w
postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku
prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem
jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób
wymienionych w pkt 2 i 3,
5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie
dyscyplinarne lub karne,
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku
nadrzędności służbowej.
§ 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po
ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt
3).
§ 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na
żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli
zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1,
które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracownika.
§ 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące
zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.
Art. 25.
§ 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej
interesów majątkowych:
1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach
określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3,
2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego
stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych
w art. 24 § 1 pkt 2 i 3.
§ 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 26.
§ 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony
wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.
§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:
1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego
stopnia nad organem załatwiającym sprawę,
2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego
stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie
zajmuje stanowisko kierownicze.
Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy
sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister
albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy
do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.
§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ
ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2.
Art. 27.
§ 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych
w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art.
24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego
stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.
§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się
niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 26 § 2.
§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków
nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej
wyznacza do załatwienia sprawy inne samorządowe kolegium odwoławcze.
Art. 27a. (skreślony).
Rozdział 6
Strona
Art. 28.
Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie
albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Art. 29.
Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe
jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie
posiadające osobowości prawnej.
Art. 30.
§ 1. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według
przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 2. Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają
przez swych ustawowych przedstawicieli.
§ 3. Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub
statutowych przedstawicieli.
§ 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia
prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej
strony wstępują jej następcy prawni.
§ 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby
sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony
przez sąd na wniosek organu administracji publicznej.
Art. 31.
§ 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z
żądaniem:
1) wszczęcia postępowania,
2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia
za tym interes społeczny.
§ 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za
uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu
organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie
wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji
społecznej służy zażalenie.
§ 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony.
§ 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej
innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że
może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na
swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.
§ 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach
strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi
swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej
organu statutowego.
§ 6. (skreślony).
Art. 32.
Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej
osobistego działania.
Art. 33.
§ 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do
czynności prawnych.
§ 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.
§ 3. Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.
Adwokat lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może
sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.
§ 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać
pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub
domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia
do występowania w imieniu strony.
Art. 34.
§ 1. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie
przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych,
o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony.
§ 2. W przypadku konieczności podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki organ
administracji publicznej wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela
uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu wyznaczenia dla niej
przedstawiciela przez sąd.
Rozdział 7
Załatwianie spraw
Art. 35.
§ 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej
zwłoki.
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w
oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia
postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane
z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do
ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić
nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej
- nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania,
zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania
odwołania.
§ 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w
terminach krótszych niż określone w § 3.
§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów
przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności,
okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych
z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
Art. 36.
§ 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35
organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając
przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w
przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.
Art. 37.
§ 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w
myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego
stopnia.
§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy
termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie
osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby
także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania
spraw w przyszłości.
Art. 38.
Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie
załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo
nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 § 2, podlega
odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności
przewidzianej w przepisach prawa.
Rozdział 8
Doręczenia
Art. 39.
Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez
swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
<Art. 391.
§ 1. Doręczenie może nastąpić za pomocą środków komunikacji elektronicznej
w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jeżeli
strona:
1) wystąpiła do organu administracji publicznej o doręczenie albo
2) wyraziła zgodę na doręczenie jej pism za pomocą tych środków.
§ 2. Minister właściwy do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
strukturę i sposób sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne
(Dz.U. Nr 64, poz. 565), a także warunki organizacyjno-techniczne ich doręczania,
w tym formę urzędowego poświadczania odbioru tych pism
przez ich adresata oraz sposób udostępniania ich kopii, uwzględniając pododany
art.
391wchodzi w ?ycie z dniem 21.11.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565.
trzebę zapewnienia bezpieczeństwa przy stosowaniu pism w formie dokumentów
elektronicznych oraz sprawność postępowania.>
Art. 40.
§ 1. Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu
przedstawicielowi.
§ 2. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.
§ 3. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron
pisma doręcza się wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną
jako upoważnioną do odbioru pism.
Art. 41.
§ 1. W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają
obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego
adresu.
§ 2. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym
adresem ma skutek prawny.
Art. 42.
§ 1. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.
§ 2. Pisma mogą być doręczane również w lokalu organu administracji publicznej,
jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 3. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w § 1 i
w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się
adresata zastanie.
Art. 43.
W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu
domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania
pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata,
umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest
możliwe, w drzwiach mieszkania.
Art. 44.
§ 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:
1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce
pocztowej – w przypadku doręczania pisma przez pocztę,
2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy
(miasta) – w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy
(miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.
§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego
odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia
w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej
lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub
innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe,
bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia
się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki
w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.
§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym
mowa w §
Art. 45.
Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu
ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism. Przepis art. 44 stosuje się
odpowiednio.
Art. 46.
§ 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze
wskazaniem daty doręczenia.
§ 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może
tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę,
która odebrała pismo i przyczynę braku jej podpisu.
<§ 3. W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej
doręczenie jest skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia wysłania
pisma organ administracji publicznej otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma.
W razie nieotrzymania takiego potwierdzenia organ doręcza pismo w
sposób określony w przepisach niniejszego rozdziału dla pisma w formie innej
niż forma dokumentu elektronicznego.>
Art. 47.
§ 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny
organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie
jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt
sprawy.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało
w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Art. 48.
§ 1. Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie
wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w
myśl art. 34.
§ 2. Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających
z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposób
przewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i zwyczajach międzynarodowych.
Art. 49.
Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów admidodany
§ 3 w art. 46 wchodzi w ?ycie z dniem 21.11.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565.
nistracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej
miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi;
w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po
upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.
Rozdział 9
Wezwania
Art. 50.
§ 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych
czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez
pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia
sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.
§ 2. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie
było uciążliwe.
§ 3. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu
choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może
dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę
wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich
znajduje się ta osoba.
Art. 51.
§ 1. Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy
lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa.
§ 2. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zamieszkałego
lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.
Art. 52.
W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego
organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie
osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia
wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym
się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności
będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być
dokonane.
Art. 53.
Przepisów art. 51 i 52 nie stosuje się w przypadkach, w których charakter sprawy lub
czynności wymaga dokonania czynności przed organem administracji publicznej
prowadzącym postępowanie.
Art. 54.
§ 1. W wezwaniu należy wskazać:
1) nazwę i adres organu wzywającego,
2) imię i nazwisko wzywanego,
3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,
4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika,
czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,
5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę
i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,
6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.
§ 2. Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego,
z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.
Art. 55.
§ 1. W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie
lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z
podaniem danych wymienionych w art. 54.
§ 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w § 1 powoduje skutki prawne tylko
wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i
w odpowiednim terminie.
Art. 56.
§ 1. Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszty podróży i inne należności
według przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu
sądowym. Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa
stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została
bez swojej winy błędnie wezwana do stawienia się.
§ 2. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej,
przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod
rygorem utraty roszczenia.
Rozdział 10
Terminy
Art. 57.
§ 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy
obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło.
Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
§ 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim
tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.
§ 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim
miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego
dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.
§ 4. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni
dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
[§ 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w
polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożono w polskim
urzędzie konsularnym. Termin uważa się za zachowany również w przypadku,
gdy przed jego upływem żołnierz lub członek załogi statku morskiego złożył je
nowe brzmienie § 5 w art. 57 wchodzi w ?ycie z dniem 21.11.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565.
w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku, a także gdy osoba
pozbawiona wolności złożyła pismo w administracji zakładu karnego.]
<§ 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
1) wysłane w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne, za poświadczeniem przedłożenia, do
organu administracji publicznej,
2) nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego,
3) złożone w polskim urzędzie konsularnym,
4) złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej,
5) złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku,
6) złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.>
Art. 58.
§ 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego,
jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia
ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby
należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.
§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.
Art. 59.
§ 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji
publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.
§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia
ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.
Art. 60.
Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub
zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie
decyzji lub postanowienia.
Dział II
Postępowanie
Rozdział 1
Wszczęcie postępowania
Art. 61.
§ 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes
strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis
prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę
strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie
umorzyć.
§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania
organowi administracji publicznej.
<§ 3a. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną
jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego
organu administracji publicznej.>
§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić
wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
Art. 62.
W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu
faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam
organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące
więcej niż jednej strony.
Art. 63.
[§ 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone
pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej,
a także ustnie do protokołu.]
<§ 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone
pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty
elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej
właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego
wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a
także ustnie do protokołu.>
§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi,
jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w
przepisach szczególnych.
§ 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane
przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził.
Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie
lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc
o tym wzmiankę obok podpisu.
<§ 3a. Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno:
1) być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym
za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad
przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, oraz
2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawarte we wzorze podania określonym
w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie
podań według określonego wzoru.>
§ 4. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania,
jeżeli wnoszący je tego zażąda.
dodany § 3a w art. 61 wchodzi w ?ycie z dniem 21.11.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565). nowe brzmienie § 1 i dodany § 3a w art. 63 wchodzą w ?ycie z dniem 21.11.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565).
Art. 64.
§ 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia
tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się
bez rozpoznania.
§ 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach
prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu
dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie
podania bez rozpoznania.
Art. 65.
§ 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy
w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego.
Przekazanie sprawy do organu właściwego następuje w drodze postanowienia,
na które służy zażalenie.
§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego
terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.
Art. 66.
§ 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy,
organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni
przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie
zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść
odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2. Zawiadomienie
następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
§ 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1,
w terminie czternastu dni od daty doręczenia postanowienia uważa się za złożone
w dniu wniesienia pierwszego podania.
§ 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie
można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że
właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono,
zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia,
na które służy zażalenie.
§ 4. Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w
sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.
Rozdział 2
Protokoły i adnotacje
Art. 67.
§ 1. Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności
postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że
czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.
§ 2. W szczególności sporządza się protokół:
1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,
2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,
3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu
administracji publicznej,
4) rozprawy,
5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.
Art. 68.
§ 1. Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich
czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki
sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne
osoby.
§ 2. Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności
urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub
brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Art. 69.
§ 1. Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu
osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.
§ 2. W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym,
należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz
wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu; tłumacz ten powinien
podpisać protokół przesłuchania.
Art. 70.
Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania
na piśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie
dla sprawy.
Art. 71.
Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione
były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole
przed jego podpisaniem.
Art. 72.
Czynności organu administracji państwowej, z których nie sporządza się protokołu, a
które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie
adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.
Rozdział 3
Udostępnianie akt
Art. 73.
§ 1. W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany
jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek
i odpisów.
§ 2. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z
akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile
jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
Art. 74.
§ 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy
państwowej, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy
ze względu na ważny interes państwowy.
§ 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich
notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych
odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Rozdział 4
Dowody
Art. 75.
§ 1. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia
sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą
być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.
§ 2. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów
lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji,
organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek,
oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
Przepis art. 83 § 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 76.
§ 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do
tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało
w nich urzędowo stwierdzone.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych
przez organy jednostek organizacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych
im z mocy prawa lub porozumienia spraw wymienionych w art. 1
pkt 1 i 4.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko
treści dokumentów wymienionych w tych przepisach.
Art. 77.
§ 1. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać
i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
§ 2. Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić
swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu.
§ 3. Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do
załatwienia sprawy (art. 52) może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać
również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem
tego postępowania.
©Kancelaria Sejmu s. 21/21
2005-08-22
§ 4. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają
dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.
Art. 78.
§ 1. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli
przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy.
§ 2. Organ administracji publicznej może nie uwzględnić żądania (§ 1), które nie
zostało zgłoszone w toku przeprowadzania dowodów lub w czasie rozprawy,
jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami,
chyba że mają one znaczenie dla sprawy.
Art. 79.
§ 1. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu
ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed
terminem.
§ 2. Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania
świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.
Art. 80.
Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego,
czy dana okoliczność została udowodniona.
Art. 81.
Okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność
wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą
okoliczności, o których mowa w art. 10 § 2.
Art. 82.
Świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,
2) osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na
okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym
obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej
tajemnicy,
3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Art. 83.
§ 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka
strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych
pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku
przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zeznań trwa także po
ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić
jego lub jego bliskich wymienionych w § 1 na odpowiedzialność karną,
hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie
obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.
§ 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka
o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności
na fałszywe zeznania.
Art. 84.
§ 1. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej
może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.
§ 2. Biegły podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24. Poza
tym do biegłych stosuje się przepisy dotyczące przesłuchania świadków.
Art. 85.
§ 1. Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.
§ 2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane
na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin.
Art. 86.
Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie
wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej
dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się
przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.
Art. 87.
Organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie
postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swych członków lub
pracowników, jeżeli szczególne przepisy temu się nie sprzeciwiają.
Art. 88.
§ 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego
wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub
biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, okazania
przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być
ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie
ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie
o ukaraniu grzywną służy zażalenie.
§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w
ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za
usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo
okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia
od kary służy zażalenie.
§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka
środków przymusu, przewidzianych w przepisach szczególnych.
Art. 88a.
W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej obowiązkom, o
których mowa w art. 88 § 1, organ przeprowadzający dowód, zamiast wymierzyć
żołnierzowi karę grzywny, występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której
żołnierz ten pełni służbę, z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Rozdział 5
Rozprawa
Art. 89.
§ 1. Organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę
w każdym przypadku, gdy zapewni to przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania
bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis
prawa.
§ 2. Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia
interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale
świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.
Art. 90.
§ 1. Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne
do jej przeprowadzenia.
§ 2. W szczególności organ wzywa:
1) strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych
dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli
albo pełnomocników,
2) świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.
§ 3. Ponadto organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki
organizacyjne, organizacje społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w
rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W tym przypadku
organ wzywa je do wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą
oświadczenia i dowodów dla jego poparcia.
Art. 91.
§ 1. W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.
§ 2. Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom
organizacyjnym, organizacjom i innym osobom, wezwanym do udziału w
rozprawie (art. 90 § 3), doręcza się wezwanie na piśmie.
§ 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących
w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nie znane
organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i
przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo
przyjęty w danej miejscowości.
Art. 92.
Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie
o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.
Art. 93.
Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu
administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie
toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony
członek organu kolegialnego.
Art. 94.
§ 1. Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi
przeszkody do jej przeprowadzenia.
§ 2. Kierujący rozprawą odroczy ją, jeżeli stwierdzi poważne nieprawidłowości w
wezwaniu stron na rozprawę, jeżeli niestawienie się strony zostało spowodowane
przeszkodą trudną do przezwyciężenia, a także z innej ważnej przyczyny.
Art. 95.
§ 1. Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje
i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą
wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego.
§ 2. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom pytania,
jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie
strony należy zamieścić w protokole osnowę treści uchylonego pytania.
Art. 96.
Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne
osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z
miejsca rozprawy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na
postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.
Rozdział 6
Zawieszenie postępowania
Art. 97.
§ 1. Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:
1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców
zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie
zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 §
nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),
2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,
3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela
zdolności do czynności prawnych,
4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia
zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.
§ 2. Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji
publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.
Art. 98.
§ 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o
to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają
się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.
§ 2. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron
nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania
uważa się za wycofane.
Art. 99.
Organ administracji publicznej, który z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 1-3
zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, poczyni równocześnie niezbędne kroki w
celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania. Tak samo postąpi
organ w razie zawieszenia z tej samej przyczyny postępowania wszczętego na żądanie
strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.
Art. 100.
§ 1. Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny
określonej w art. 97 § 1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu
lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę do wystąpienia
o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła
się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu.
§ 2. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4
mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego
albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej
załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie
wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania
mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym
ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia
przez stronę stosownego zabezpieczenia.
Art. 101.
§ 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji
publicznej zawiadamia strony.
§ 2. W przypadku zawieszenia postępowania na żądanie strony lub jednej ze stron
(art. 98 § 1) organ pouczy je o treści przepisu art. 98 § 2.
§ 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie.
©Kancelaria Sejmu s. 26/26
2005-08-22
Art. 102.
W czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować
czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwa dla życia lub
zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego.
Art. 103.
Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kodeksie.
Rozdział 7
Decyzje
Art. 104.
§ 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba
że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny
sposób kończą sprawę w danej instancji.
Art. 105.
§ 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ
administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.
§ 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o
to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają
się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Art. 106.
§ 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez
inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej
formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.
§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska,
zawiadamia o tym stronę.
§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić
je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od
dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.
§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić
postępowanie wyjaśniające.
§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które
służy stronie zażalenie.
§ 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się
odpowiednio przepisy art. 36-38.
Art. 107.
§ 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę
wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie,
uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie
służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz sta-
nowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w
stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego
lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie
o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.
§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać
decyzja.
§ 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie
faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł,
oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i
mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej
decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie
strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy
stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.
§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których
z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania
lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa
Państwa lub porządek publiczny.
Art. 108.
§ 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej
wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia
ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi
stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo
ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej
może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po
jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy
stronie zażalenie.
Art. 109.
§ 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie.
§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona
ustnie.
Art. 110.
Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej
doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.
Art. 111.
§ 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji
zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania,
wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego
lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w
decyzji pouczenia w tych kwestiach.
§ 2. W przypadkach określonych w § 1 termin dla strony do wniesienia odwołania,
powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi.
Art. 112.
Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do
sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie,
która zastosowała się do tego pouczenia.
Art. 113.
§ 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować
w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste
omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.
§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu
egzekucyjnego lub strony wątpliwości co do treści decyzji.
§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.
Rozdział 8
Ugoda
Art. 114.
W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej,
strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni
się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu
przepis prawa.
Art. 115.
Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy
się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu
wydania przez organ decyzji w sprawie.
Art. 116.
§ 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom
termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze
jej zawarcia.
§ 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru
zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w
myśl § 1, organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.
Art. 117.
§ 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie
organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron,
przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron
oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do
sporządzenia ugody.
§ 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy,
w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia
ugody.
Art. 118.
§ 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym
została zawarta.
§ 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska
przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106.
§ 3. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem
prawa, nie uwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w §
2, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.
Art. 119.
§ 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia,
na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być
wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.
§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego,
z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę,
traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się
wzmiankę w tym postanowieniu.
§ 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis
ugody.
Art. 120.
§ 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu
stało się ostateczne.
§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza
jej wykonalność na egzemplarzu ugody.
Art. 121.
Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania
administracyjnego.
Art. 122.
W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia w
sprawie jej zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące decyzji.
Rozdział 9
Postanowienia
Art. 123.
§ 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.
§ 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania,
lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu
stanowią inaczej.
Art. 124.
§ 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej,
datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących
udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego
oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska
służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.
§ 2. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy
na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane
zostało na skutek zażalenia na postanowienie.
Art. 125.
§ 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,
doręcza się na piśmie.
§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 postanowienia mogą być stronom
ogłaszane ustnie.
§ 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza
się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz
uzasadnieniem faktycznym i prawnym.
Art. 126.
Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 107 § 2-5 oraz art. 109-
do postanowień, od których przysługuje zażalenie - również art. 145-152 oraz art.
156-159, z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 149 § 3, 151 § 1, 157 § 1 i
158, wydaje się postanowienie.
Rozdział 10
Odwołania
Art. 127.
§ 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do
jednej instancji.
§ 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego
stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.
§ 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium
odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z
decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie
sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań
od decyzji.
§ 4. (skreślony).
Art. 128.
Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania
wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą
ustalać inne wymogi co do treści odwołania.
Art. 129.
§ 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem
organu, który wydał decyzję.
§ 2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji
stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.
§ 3. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.
Art. 130.
§ 1. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.
§ 2. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w przypadkach, gdy:
1) decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108),
2) decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.
§ 4. Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia
odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.
Art. 131.
O wniesieniu odwołania organ administracji publicznej, który wydał decyzję, zawiadomi
strony.
Art. 132.
§ 1. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej,
który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie,
może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze
stron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji
zgodnie z żądaniem odwołania.
§ 3. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie.
Art. 133.
Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie
wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od
dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji
w myśl art. 132.
Art. 134.
Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania
oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest
ostateczne.
Art. 135.
Organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe
wykonanie decyzji.
Art. 136.
Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe
postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić
przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.
Art. 137.
Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy.
Organ odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby
to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.
Art. 138.
§ 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:
1) utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo
2) uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie
orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie
pierwszej instancji, albo
3) umarza postępowanie odwoławcze.
§ 2. Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać
sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie
sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania
wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ
ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym
rozpatrzeniu sprawy.
§ 3. (skreślony).
Art. 139.
Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się,
chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.
Art. 140.
W sprawach nie uregulowanych w art. 136-139 w postępowaniu przed organami
odwoławczymi mają odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organami
pierwszej instancji.
Rozdział 11
Zażalenia
Art. 141.
§ 1. Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy
kodeks tak stanowi.
§ 2. Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia
stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia
stronie.
Art. 142.
Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu
od decyzji.
Art. 143.
Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji
publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie,
gdy uzna to za uzasadnione.
Art. 144.
W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do zażaleń mają odpowiednie
zastosowanie przepisy dotyczące odwołań.
Rozdział 12
Wznowienie postępowania
Art. 145.
§ 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności
faktyczne, okazały się fałszywe,
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej,
który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe
dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który
wydał decyzję,
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska
innego organu,
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub
sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu,
które zostało następnie uchylone lub zmienione.
§ 2. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione
również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa
orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub
popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest
niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego
albo poważnej szkody dla interesu społecznego.
§ 3. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także
w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może
być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w
przepisach prawa.
Art. 145a.
§ 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana
decyzja.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego
miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Art. 146.
§ 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może
nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć
lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, jeżeli
od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.
§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania
mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie
decyzji dotychczasowej.
Art. 147.
Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie
postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a następuje
tylko na żądanie strony.
Art. 148.
§ 1. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej,
który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie
jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności
stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.
§ 2. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej
w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o
decyzji.
Art. 149.
§ 1. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.
§ 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ
postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty
sprawy.
§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.
Art. 150.
§ 1. Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w
art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.
§ 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego
w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia,
który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych
w art. 149 § 2.
§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał
minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego
- samorządowe kolegium odwoławcze.
Art. 151.
§ 1. Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu
postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której:
1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw
do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, albo
2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej
uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję
rozstrzygającą o istocie sprawy.
§ 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji
na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji
publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem
prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej
decyzji.
Art. 152.
§ 1. Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania
wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności
sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku
wznowienia postępowania.
§ 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie
zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium
odwoławcze.
Art. 153. (uchylony).
Rozdział 13
Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji
Art. 154.
§ 1. Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może
być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej,
który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia
za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
§ 2. W przypadkach wymienionych w § 1 właściwy organ wydaje decyzję w
sprawie uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji.
§ 3. W sprawach należących do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego
do zmiany lub uchylenia decyzji, o której mowa w § 1 oraz w art. 155,
właściwe są organy tych jednostek.
Art. 155.
Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie
za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który
ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają
się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny
lub słuszny interes strony; przepis art. 154 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 156.
§ 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter
trwały,
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1,
3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a
także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Art. 157.
§ 1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych
w art. 156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez
ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ.
§ 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na
żądanie strony lub z urzędu.
§ 3. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w
drodze decyzji.
Art. 158.
§ 1. Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze
decyzji.
§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o
których mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do
stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania
okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.
Art. 159.
§ 1. Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji, wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli
zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych
w art. 156 § 1.
§ 2. Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.
Art. 160. (uchylony).
Art. 161.
§ 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję
ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu
lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej
lub dla ważnych interesów Państwa.
§ 2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy
jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu
administracji rządowej, przysługują również wojewodzie.
§ 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy
roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu,
który uchylił lub zmienił tę decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka
również o odszkodowaniu.
§ 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w
którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.
§ 5. (uchylony).
Art. 162.
§ 1. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji,
stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:
1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji
nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w
interesie strony,
2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego
warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.
§ 2. Organ administracji publicznej, o którym mowa w § 1, uchyli decyzję, jeżeli
została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a
strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.
§ 3. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję na podstawie przepisów
§ 1 i 2 w drodze decyzji.
Art. 163.
Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której
strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone
w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne.
Dział III
Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych
Art. 164-179. (skreślone).
Art. 180.
§ 1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu,
chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania
w tych sprawach.
§ 2. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające
z przepisów o ubezpieczeniach społecznych, o zaopatrzeniach emerytalnych
i rentowych, o funduszu alimentacyjnym, a także sprawy wynikające z
przepisów o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych
na ubezpieczenia społeczne.
Art. 181.
Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają
przepisy odrębne; do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio
przepis art. 180 § 1.
Dział IV
Udział prokuratora
Art. 182.
Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej
o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
Art. 183.
§ 1. Prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu
zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.
§ 2. Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania
oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna
udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.
Art. 184.
§ 1. Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli
przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania,
stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę.
§ 2. Prokurator wnosi sprzeciw do organu właściwego do wznowienia postępowania,
stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany.
§ 3. Sprzeciw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny.
§ 4. Jeżeli podstawą sprzeciwu jest naruszenie przepisu art. 145 § 1 pkt 4, wniesienie
sprzeciwu wymaga zgody strony.
Art. 185.
§ 1. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu
dni od daty jego wniesienia.
§ 2. W razie niezałatwienia sprzeciwu w terminie określonym w § 1 mają odpowiednie
zastosowanie przepisy art. 36-38.
Art. 186.
W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy organ administracji
publicznej wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony.
Art. 187.
W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej,
do którego sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć, czy
zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.
Art. 188.
Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w
art. 182-184, służą prawa strony.
Art. 189.
Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji publicznej do sądu
administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.
Dział V (art. 190-195) (skreślony)
Dział VI (art. 196-216b) (skreślony)
Dział VII
Wydawanie zaświadczeń
Art. 217.
§ 1. Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej
się o zaświadczenie.
§ 2. Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego
wymaga przepis prawa,
2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w
urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
§ 3. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak
niż w terminie siedmiu dni.
Art. 218.
§ 1. W przypadkach, o których mowa w art. 217 § 2 pkt 2, organ administracji publicznej
obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie
faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ
ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.
§ 2. Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić
w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające.
Art. 219.
Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę
ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Art. 220.
§ 1. Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie
faktów lub stanu prawnego, znanych organowi z urzędu bądź możliwych
do ustalenia przez organ na podstawie posiadanej ewidencji, rejestrów lub innych
danych albo na podstawie przedstawionych przez zainteresowanego do
wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych
i innych).
§ 2. Organ administracji publicznej żądający od strony zaświadczenia na potwierdzenie
faktów lub stanu prawnego jest obowiązany wskazać przepis prawa
wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w
drodze zaświadczenia.
Dział VIII
Skargi i wnioski
Rozdział 1
Postanowienia ogólne
Art. 221.
§ 1. Zagwarantowane każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawo
składania petycji, skarg i wniosków do organów państwowych, organów jednostek
samorządu terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych
oraz do organizacji i instytucji społecznych realizowane jest na zasadach
określonych przepisami niniejszego działu.
§ 2. Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych
w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu
administracji publicznej.
§ 3. Petycje, skargi i wnioski można składać w interesie publicznym, własnym lub
innej osoby za jej zgodą.
Art. 222.
O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma
zewnętrzna.
Art. 223.
§ 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe
oraz organy organizacji społecznych - rozpatrują oraz załatwiają skargi
i wnioski w ramach swojej właściwości.
§ 2. Pracownik organu państwowego, pracownik samorządowy oraz organu organizacji
społecznej, winny niewłaściwego i nieterminowego załatwiania skarg
i wniosków, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo
innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.
Art. 224.
Ilekroć w przepisach niniejszego działu jest mowa o organach państwowych - rozumie
się przez to także organy przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych
jednostek organizacyjnych.
Art. 225.
§ 1. Nikt nie może być narażony na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu
złożenia skargi lub wniosku albo z powodu dostarczenia materiału do publikacji
o znamionach skargi lub wniosku, jeżeli działał w granicach prawem
dozwolonych.
§ 2. Organy państwowe, organy jednostek samorządu terytorialnego i inne organy
samorządowe oraz organy organizacji społecznych są obowiązane przeciwdziałać
hamowaniu krytyki i innym działaniom ograniczającym prawo do
składania skarg i wniosków lub dostarczania informacji - do publikacji - o
znamionach skargi lub wniosku.
Art. 226.
Rada Ministrów wyda, w drodze rozporządzenia, przepisy o organizacji przyjmowania
i rozpatrywania skarg i wniosków.
Rozdział 2
Skargi
Art. 227.
Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie
zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie
spraw.
Art. 228.
Skargi składa się do organów właściwych do ich rozpatrzenia.
Art. 229.
Jeżeli przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania
skarg, jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności:
1) rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa – wojewoda, a w zakresie
spraw finansowych- regionalna izba obrachunkowa,
2) organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach
należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej – wojewoda,
3) wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek
organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada gminy,
4) zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji,
straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw
określonych w pkt 2 – rada powiatu,
5) zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2
– sejmik województwa,
6) wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu – właściwy
minister, a w innych sprawach Prezes Rady Ministrów,
7) innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego
lub innej państwowej jednostki organizacyjnej – organ wyższego stopnia
lub sprawujący bezpośredni nadzór,
8) ministra – Prezes Rady Ministrów,
9) organu centralnego i jego kierownika – organ, któremu podlega.
Art. 230.
Do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań i działalności organizacji społecznej właściwy
jest organ bezpośrednio wyższego stopnia tej organizacji, a w stosunku do
organu naczelnego organizacji - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie
sprawujący nadzór nad działalnością tej organizacji.
Art. 231.
Jeżeli organ, który otrzymał skargę, nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązany
jest niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni przekazać ją
właściwemu organowi, zawiadamiając równocześnie o tym skarżącego, albo wskazać
mu właściwy organ.
Art. 232.
§ 1. Organ właściwy do rozpatrzenia skargi może ją przekazać do załatwienia organowi
niższego stopnia, o ile skarga nie zawiera zarzutów dotyczących działalności
tego organu.
§ 2. Skargę na pracownika można przekazać do załatwienia również jego przełożonemu
służbowemu, z obowiązkiem zawiadomienia organu właściwego do
rozpatrzenia skargi o sposobie jej załatwienia.
§ 3. O przekazaniu skargi zawiadamia się równocześnie skarżącego.
Art. 233.
Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania
administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez
stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie
postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia
postępowania żądania strony.
Art. 234.
W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne:
1) skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania,
zgodnie z przepisami kodeksu,
2) skarga pochodząca od innych osób stanowi materiał, który organ prowadzący
postępowanie powinien rozpatrzyć z urzędu.
Art. 235.
§ 1. Skargę w sprawie, w której w toku postępowania administracyjnego została
wydana decyzja ostateczna, uważa się zależnie od jej treści za żądanie
wznowienia postępowania lub za żądanie stwierdzenia nieważności decyzji
albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu.
§ 2. W przypadkach określonych w § 1 żądanie zostanie uwzględnione, gdy zachodzą
przewidziane w kodeksie warunki do wznowienia postępowania,
stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany.
Art. 236.
W przypadkach określonych w art. 233 i 234 organem właściwym do rozpatrzenia
skargi jest organ uprawniony do wszczęcia postępowania lub organ, przed którym
toczy się postępowanie, a w przypadkach określonych w art. 235 - organ właściwy
do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo do jej uchylenia
lub zmiany.
Art. 237.
§ 1. Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej
zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca.
§ 2. Posłowie na Sejm, senatorowie i radni, którzy wnieśli skargę we własnym
imieniu albo przekazali do załatwienia skargę innej osoby, powinni być zawiadomieni
o sposobie załatwienia skargi, a gdy jej załatwienie wymaga ze-
brania dowodów, informacji lub wyjaśnień - także o stanie rozpatrzenia skargi,
najpóźniej w terminie czternastu dni od dnia jej wniesienia albo przekazania.
§ 3. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego.
§ 4. W razie niezałatwienia skargi w terminie określonym w § 1 stosuje się przepisy
art. 36-38.
Art. 238.
§ 1. Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi powinno zawierać: oznaczenie
organu, od którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona,
oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego
osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Zawiadomienie o odmownym załatwianiu
skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne.
§ 2. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 1, w jednostkach organizacyjnych resortu
obrony narodowej można pominąć imię i nazwisko osoby upoważnionej
do załatwienia skargi.
Art. 239.
§ 1. W przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, uznana została za bezzasadną
i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił
skargę bez wskazania nowych okoliczności - organ właściwy do jej
rozpatrzenia może, w odpowiedzi na tę skargę, podtrzymać swoje poprzednie
stanowisko.
§ 2. O załatwieniu w sposób określony w § 1 skargi wniesionej ponownie organ
załatwiający tę skargę zawiadamia organ wyższego stopnia; nie dotyczy to
skarg załatwianych przez organy naczelne.
Art. 240.
Gdy skarga dotyczy sprawy, która nie podlega rozpatrzeniu według przepisów kodeksu
(art. 3 § 1 i 2) albo nie należy do właściwości organów administracji publicznej,
przepisy art. 233-239 stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem, że w miejsce
pozostałych przepisów kodeksu stosuje się przepisy postępowania właściwego dla
danej sprawy.
Rozdział 3
Wnioski
Art. 241.
Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji,
wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom,
ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.
Art. 242.
§ 1. Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku.
§ 2. Wnioski w sprawach dotyczących zadań organizacji społecznych składa się do
organów tych organizacji.
Art. 243.
Jeżeli organ, który otrzymał wniosek, nie jest właściwy do jego rozpatrzenia, obowiązany
jest w ciągu siedmiu dni przekazać go właściwemu organowi. O przekazaniu
wniosku zawiadamia się równocześnie wnioskodawcę.
Art. 244.
§ 1. W sprawie terminu załatwiania wniosków stosuje się przepis art. 237 § 1.
§ 2. O sposobie załatwienia wniosku zawiadamia się równocześnie wnioskodawcę.
Art. 245.
W razie niemożności załatwienia wniosku w terminie określonym w art. 244 właściwy
organ obowiązany jest w tym terminie zawiadomić wnioskodawcę o czynnościach
podjętych w celu rozpatrzenia wniosku oraz o przewidywanym terminie załatwienia
wniosku.
Art. 246.
§ 1. Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia wniosku służy prawo
wniesienia skargi w trybie określonym w rozdziale 2 niniejszego działu.
§ 2. Wnioskodawcy służy prawo wniesienia skargi w przypadku niezałatwienia
wniosku w terminie określonym w art. 244 albo wskazanym w zawiadomieniu
(art. 245).
Art. 247.
Do wniosków stosuje się odpowiednio przepisy art. 230, 237 § 2 i art. 238.
Rozdział 4
Udział prasy i organizacji społecznych
Art. 248.
§ 1. Skargi i wnioski przekazane przez redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne do
organów właściwych w myśl art. 228-230 i 242 podlegają rozpatrzeniu i załatwieniu
w trybie określonym w przepisach rozdziałów 2 i 3 niniejszego działu.
§ 2. Właściwy organ zawiadamia w przepisanym terminie o sposobie załatwienia
skargi lub wniosku albo o ich przekazaniu innemu organowi w celu załatwienia
również redakcję, jeżeli zażądała takiego zawiadomienia.
Art. 249.
Przepis art. 248 stosuje się odpowiednio do skarg i wniosków przekazanych przez
organizacje społeczne do organów właściwych w myśl art. 228-230 oraz art. 242.
©Kancelaria Sejmu s. 46/46
2005-08-22
Art. 250. (skreślony)
Art. 251.
Przepisy art. 237 § 4 oraz art. 245 i 246 stosuje się odpowiednio do redakcji prasowej,
która opublikowała i przesłała do właściwego organu administracji publicznej
artykuł, notatkę lub inną wiadomość, w trybie przewidzianym w niniejszym rozdziale.
Art. 252. (skreślony)
Rozdział 5
Przyjmowanie skarg i wniosków
Art. 253.
§ 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe
oraz organy organizacji społecznych obowiązane są przyjmować obywateli
w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach.
§ 2. Kierownicy organów wymienionych w § 1 lub wyznaczeni przez nich zastępcy
obowiązani są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków co
najmniej raz w tygodniu.
§ 3. Dni i godziny przyjęć powinny być dostosowane do potrzeb ludności, przy
czym przynajmniej raz w tygodniu przyjęcia powinny się odbywać w ustalonym
dniu po godzinach pracy.
§ 4. Informacja o dniach i godzinach przyjęć powinna być wywieszona na widocznym
miejscu w siedzibie danej jednostki organizacyjnej oraz w podporządkowanych
jej jednostkach organizacyjnych.
§ 5. Prezes Rady Ministrów lub właściwy minister oraz naczelny organ organizacji
społecznej mogą ustalać sposób, dni i godziny przyjmowania obywateli w
sprawach skarg i wniosków przez podporządkowane im organy i jednostki
organizacyjne.
Art. 254.
Skargi i wnioski składane i przekazywane do organów państwowych, organów samorządu
terytorialnego i innych organów samorządowych i organów organizacji
społecznych oraz związane z nimi pisma i inne dokumenty rejestruje się i przechowuje
w sposób ułatwiający kontrolę przebiegu i terminów załatwiania poszczególnych
skarg i wniosków.
Art. 255. (skreślony)
Art. 256.
Pracownik, który otrzymał skargę dotyczącą jego działalności, obowiązany jest
przekazać ją niezwłocznie swojemu przełożonemu służbowemu.
Rozdział 6
Nadzór i kontrola
Art. 257.
Zwierzchni nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków składanych
do sądów sprawuje Krajowa Rada Sądownictwa, a do innych organów i jednostek
organizacyjnych - Prezes Rady Ministrów.
Art. 258.
§ 1. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków
sprawują:
1) ministrowie - gdy chodzi o skargi załatwiane przez ministerstwa i inne
jednostki organizacyjne bezpośrednio podległe ministrowi,
2) właściwi rzeczowo ministrowie we współdziałaniu z ministrem właściwym
do spraw administracji publicznej, gdy chodzi o skargi załatwiane
przez organy administracji rządowej,
3) terenowe organy administracji rządowej - gdy chodzi o skargi załatwiane
przez jednostki organizacyjne nadzorowane przez te organy,
4) organy wyższego stopnia oraz właściwe organy naczelne - gdy chodzi o
skargi załatwiane przez pozostałe organy państwowe i organy państwowych
jednostek organizacyjnych,
5) Prezes Rady Ministrów i wojewodowie - gdy chodzi o skargi załatwiane
przez organy jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowe
jednostki organizacyjne.
§ 2. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków w organach
organizacji społecznych sprawują statutowe organy nadzorcze tych
organizacji oraz organy wyższego stopnia, zaś w organach naczelnych tych
organizacji - organ administracji rządowej sprawujący nadzór nad działalnością
danej organizacji.
Art. 259.
§ 1. Organy, o których mowa w art. 258, dokonują okresowo ocen przyjmowania i
załatwiania skarg i wniosków przez organy i jednostki organizacyjne poddane
ich nadzorowi.
§ 2. Wojewodowie dokonują okresowo ocen sposobu przyjmowania i załatwiania
skarg i wniosków przez wszystkie organy administracji publicznej i innych
jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych działających na ich
terenie.
§ 3. W wyniku przeprowadzonych kontroli oraz ocen organy wymienione w § 1 i
2 obowiązane są podejmować środki zmierzające do usunięcia przyczyn
skarg oraz do pełnego wykorzystania wniosków dla polepszenia działalności
poszczególnych organów i innych państwowych jednostek organizacyjnych
oraz organizacji społecznych.
Art. 260. (skreślony)
Dział IX
Opłaty i koszty postępowania
Art. 261.
§ 1. Jeżeli strona nie wpłaciła należności tytułem opłat i kosztów postępowania,
które zgodnie z przepisami powinny być uiszczone z góry, organ administracji
publicznej prowadzący postępowanie wyznaczy jej termin do wniesienia
tych należności. Termin ten nie może być krótszy niż siedem dni, a dłuższy
niż czternaście dni.
§ 2. Jeżeli w wyznaczonym terminie należności nie zostaną uiszczone, podanie
podlega zwrotowi lub czynność uzależniona od opłaty zostanie zaniechana.
§ 3. Na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie.
§ 4. Organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności:
1) jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne
lub wzgląd na ważny interes strony,
2) jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony
termin zawity,
3) jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.
Art. 262.
§ 1. Stronę obciążają te koszty postępowania, które:
1) wynikły z winy strony,
2) zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z
ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie.
§ 2. W uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażądać
od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania.
Art. 263.
§ 1. Do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków
i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art.
koszty spowodowane oględzinami na miejscu, jak również koszty doręczenia
stronom pism urzędowych.
§ 2. Organ administracji publicznej może zaliczyć do kosztów postępowania także
inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy.
Art. 264.
§ 1. Jednocześnie z wydaniem decyzji organ administracji publicznej ustali w drodze
postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do
ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.
§ 2. Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do
ich poniesienia służy zażalenie.
Art. 265.
Wszelkie nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania oraz inne należności
wynikłe z tego postępowania podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o egzekucji
administracyjnej świadczeń pieniężnych.
Art. 266.
Pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony (art. 56
§ 1) obowiązany jest do zwrotu wynikłych stąd kosztów. Orzekanie i ściąganie należności
od tego pracownika następuje w trybie administracyjnym.
Art. 267.
W razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności
związanych z tokiem postępowania organ administracji publicznej może ją zwolnić
w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie
od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych opłatach.
Art. 268. (skreślony)
Dział X
Przepisy końcowe
Art. 268a.
Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników
kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym
zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień
i zaświadczeń.
Art. 269.
Decyzje określone w innych przepisach prawnych jako prawomocne uważa się za
ostateczne, chyba że z przepisów tych wynika, iż dotyczą one takiej decyzji, która
została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym bądź też nie została zaskarżona
w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi.
